فرق قالی با فرش چیست؟ احتمالا یک بار با این سوال مواجه شدهاید. در واقع به هر چیزی که روی زمین پهن میشود فرش میگویند؛ اما قالی کاربردهای متنوع دیگری نیز دارد. قالیها را بهشکل سجاده، تابلو فرش یا زیرانداز میبافند. بااینحال فرق فرش و قالی فقط به این موارد ختم نمیشود. ابعاد، طرح، جنس و تراکم از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تفاوت فرش و قالی هستند. اگر شما هم با این چالش مواجه هستید، در ادامه متن بهصورتکلی تفاوتهای این دو را بررسی خواهیم کرد.
جنس؛ اولین وجه تمایز فرش و قالی
اولین فرق فرش و قالی در جنس آنها نهفته است. فرشها را از جنسهای مختلفی همچون پلی پروپیلن، اکرولیک، پلی آمید، پشم، پلی استر، الیاف BCF و ابریشم مصنوعی تولید میکنند. برای نمونه فرش کاشان طرح افشان اکرولیک هیت ست شده است. بااینحال قالیها ویژگیهای منحصربهفردی دارند. این دست بافتهها گرهدار هستند؛ در مقابل فرشها با تار و پود بسیار تولید میشوند. علاوهبر این، معمولا قالیها پرز میدهند.
ابعاد مشخص؛ اصلیترین ویژگی قالی در مقابل فرش
اصلیترین ویژگی که باعث تفاوت فرش و قالی شده، ابعاد است. قالی با ابعاد مشخصی بافته میشود و اندازههای استاندارد خود را دارد. به قالیهای کوچکتر از 4 متر قالیچه میگویند که در تابلوفرش و بهعنوان سجاده نیز بهکار گرفته میشود؛ اما قالیهایی که در ابعاد بالاتر 6، 9 یا 12 متری بافته میشوند بهعنوان کفپوش و زیرانداز در خانهها مورداستفاده قرار میگیرند. در مقابل فرشها سایز استانداردی ندارند. یعنی یک فرش خشتی یا افشان را در هر ابعادی تولید میکنند.
طرح و نقش؛ مهمترین تفاوت فرش و قالی
فرق فرش و قالی را میتوان با مشاهده نقش و نگار نیز فهمید. قالی با انواع مختلفی از طرحها و نقشها بافته میشود. از معروفترین طرح قالیها میتوان به اسلیمی، افشان، ایلی، ترکمن، خشتی و ترنج اشاره داشت. البته فرشها را نیز میتوان با نقشونگار قالیها پیدا کرد؛ بهعنوانمثال فرش قشقایی ماشینی از طرحهای قالی الهام گرفته است. بااینحال فرش شامل طیف بسیار گستردهتری از نقش و نگار میشود. از طرح بهکار رفته در جاجیمها تا نقشهای روی انواع نمد.
قالیها از نظر طرح به دسته خشتی، ترنج و افشان تقسیم میشوند. هرکدام از این طرحها دریایی از معانی و نماد هستند. طرحهای خشتی که در فرشهای ماشینی نیز استفاده شدهاند، از قابهای مصوری تشکیل شدهاند که هر یک نمادی دارند، این قابها در کنار هم یک نظم کلی را به وجود میآورند. طرح افشان کاملا نقطه مقابل طرح خشتی است. همه نقوش استفاده شده در این فرش بهصورت کاملا پراکنده در فرش بافته میشود. معروفترین طرح در قالیهای با طرح افشان، طرح ترنج است. در این طرح معمولا تار و پود ابریشمی استفاده شده است.
فرش ها معمولا تراکم کمتری نسبت به قالیها دارند
به تعداد گرهها در یک متر از طول فرش را تراکم طولی یا تراکم در فرش ماشینی میگویند. بهعنوانمثال اگر یک فرش 1200 شانه را در نظر بگیریم باید در یک متر از طول فرش 1200 گره بافته شده باشد. برای اطمینان از صحت تراکم یک فرش میتوانیم تعداد گرههای پشت فرش را در 10 سانتی متر از طول فرش بشماریم که نتیجه آن در یک فرش ماشینی با تراکم 1200 باید 120 گره بافته شده باشد. فرشها به دلیل داشتن تار و پود، نسبت به قالیها تراکم کمتری دارند؛ زیرا قالی فقط از گره بافته میشود.
شستوشو؛ اساسیترین فرق قالی با فرش
قالیها و فرشها انواع مختلف با خصوصیات منحصربهفردی هستند؛ از اینرو روش شستوشوی هر کدام از آنان نیز متفاوت است. برای شستوشوی انواع قالی و فرش میتوان از روشهای مدرن یا سنتی استفاده کرد؛ اما بهترین روش سپردن فرش یا قالی به یک مرکز قالیشویی معتبر است. قالیشویی پیش از شستوشوی فرش یا قالی ابتدا آنها را بهطوردقیق موردبررسی قرار داده و متناسب با بافت، جنس و قدمت فرش بهترین روش شستوشو را انتخاب میکند. در مقابل برای فرش ماشینی میتوانید آن را به شکل سنتی بشویید. البته برای فرشهای دستبافت توصیه میکنیم به قالیشوییهای معتبر مراجعه کنید. همچنین برای از بین بردن بید فرش نیز بهتر است شستوشو را به مجموعههای تخصصی بسپارید.
سبک دکوراسیون منزل؛ آخرین فرق فرش و قالی
اگر دکوراسیون منزلتان سبک سنتی دارد، قالی گزینه ایدهآلی برای شماست. در مقابل برای خانههای مدرن و مینیمال توصیه میکنیم از فرشهای ماشینی یا دستبافت استفاده کنید. برای هر نوع سبکی در خانه میتوانید از فرش ماشینی کاشان تا افشان و قشقایی را استفاده کنید. البته برای بخشهایی همچون راهرو میتوانید از قالی نیز بهره ببرید.
با شناخت تفاوتهای فرش و قالی، بهترین گزینه را انتخاب کنید
شناخت تفاوت فرش و قالی برای انتخاب بهتر در خانه بسیار حیاتی است. فرش و قالی از نظر جنس، ابعاد، تراکم و البته نقش با هم تفاوت دارند. فرشها را فقط روی زمین پهن میکنند؛ اما قالیها را بهعنوان سجاده، تابلو و زیرانداز نیز استفاده میکنند. برای انتخاب بین این دو گزینه ابتدا به سبک دکوراسیون منزلتان توجه داشته باشید. اگر همه المانها سنتی هستند، قالی گزینه عالی بهشمار میرود. بااینحال از قالیها میتوانید در راهرو یا بخشهای کوچک خانهتان نیز استفاده کنید. البته در راهرو میتوانید از فرشینه نیز کمک بگیرید. اگر میپرسید «فرشینه چیست؟» باید بدانید که فرشینه نوعی کفپوش بوده که برای تولید آن از نخهای پلیاستری استفاده میشود. شما بهعنوان کفپوش خانهتان از قالی استفاده میکنید یا فرش؟